Ditë: 26 Shtator 2010

Shkenca Islame: Historiografia

Skender Mustafi

Historia e shkencës në botën Islame, si e gjithë historia, është e mbushur me pyetje për interpretim. Historianët e shkencës në përgjithësi konsiderojnë se studimi i shkencës Islame, si e gjithë historisë, duhet parë brenda rrethanave të veçanta në kohë dhe vend. A. I. Sabra hapi përmbledhje të kohëve të fundit të shkencës arabe duke shënuar, “Besoj se askush nuk do të dojë të kundërshtojë propozimin se e gjithë historia është histori lokale… dhe historia e shkencës nuk është përjashtim.”[190] Disa skolastikë i ikën një pikëpamjeje të tillë lokale hitorike…

lexo më tepër

Shkenca Islame: Zoologjia

Skender Mustafi

Në fushën e zoologjisë biologët myslimanë zhvilluan mbi evolucionin dhe selektimit natyrorë të cilat u mësuan gjerësish në shkollat mesjetare Islame. John William Draper, bashkëkohës i Darvinit, konsideroi se “teoria Muhamedane e evolucionit” u zhvillua “shumë më përpara se sa ne jemi të vendosur të e bëjmë, duke i zgjeruar ato madje edhe në gjëra jo organike dhe në minerale.” Sipas al-Khazini, ides mbi evolucionin u shtrinë gjerësisht mes “njerëzve të zakonshëm” në botën Islame të shekullit të XII.[184] Biologu i parë mysliman i cili zhvilloi teorinë e evolucionit ishte…

lexo më tepër

Shkenca Islame: Shkencat shoqërore

Skender Mustafi

Gjatë civilizimit Islam u bënë kontribute të dukshme në shkencat shoqërore. Abu al-Rayhan al-Biruni (973-1048) u përshkrua si “antropologu i parë”.[87] Ai shkroi studime të detajuara krahasuese në antropologjinë e njerëzve, religjioneve dhe kulturave të Lindjes së Mesme, Mesdheut dhe Azisë Jugore. Antropologjia e religjionit e Birunit ishte e mundëshme vetëm për skolastikët e zhytur thellë në traditën e kombeve.[170] Biruni u vlerësua nga shumë skolastikë myslimanë për antropologjinë e tijë islame.[171] Biruni gjithashtu shihet edhe si babai i indologjisë.[172] Al-Saghani (d. 990) shkroi disa nga komentet e hershme në…

lexo më tepër

Shkenca Islame: Mjekësia dhe Shkencat neurologjike

Skender Mustafi

Përktheu dhe përshtati Skender Mustafi për projektin Wikipedia në gjuhën shqipe Mjekët myslimanë arritën përparime dhe kontribute të rëndësishme, të cilat ndikuan në zhvillimin e mjekësisë duke përfshirë anatominë, optalmologjinë, patologjinë, shkencat farmaceutik| (duke përfshirë farmacinë dhe farmacologjinë), fiziologjinë dhe operimin. Mjekët myslimanë ndërtuan disa nga spitalet më të vjetra, të cilat më vonë u shpërndanë edhe në Evropë gjatë Kryqëzatave, të inspiruar nga spitale e Lindjes së Mesme. [121] Al-Kindi shkroi librin De Gradibus, në të cilin ai fillimisht demonstroi përdorimin e kuantifikimit dhe matematikës në mjekësi dhe pjesërisht…

lexo më tepër

Shkenca Islame: Mekanika

Skender Mustafi

Në fushën mekanike të fizikës, Ja’far Muhammad ibn Musa ibn Shakir (800-873) nga Banu Musa ishte pionier i astrofizikës dhe mekanikës qiellore si dhe zbuluesi i parë, se trupat qiellorë dhe sferat qiellore ishin temë e ligjit të njëjtë fizikë sikur edhe Toka, përkundër antikëve të cilët besonin se sferat qiellore përmbajnë rregulla të veta të ligjeve fizike të ndryshme nga ligjet e Tokës. [71] Në librat e tijë Lëvizja Yjore dhe Forca e Tërheqjes, ai gjithashtu ishte i pari i cili zbuloi se ekziston forcë e tërheqjes në mes…

lexo më tepër

Shkenca Islame: Fushat e studimit

Skender Mustafi

Në Mesjetë, posaçërisht në Vitet e Arta Islame skolastikët myslimanë bënë arritje të dukshme në shkencë, matematikë, mjekësi, astronomi, inxhinieri dhe në shumë fusha tjera. Gjatë kësaj kohe filozofia e hershme Islame u zhvillua dhe ishte qendrore në diskutimet shkencore, ku figura kryesore ishin shkencëtarët dhe filozofët. Shkencat agro-kulturore Gjatë revolucionit agro kulturorë të myslimanëve, shkencëtarët myslimanë bënë përparime të dukshme në botanikë dhe qaun në themelimin e shkencave agro kulturore. Botanikët dhe agronomët myslimanë demonstruan dituri të përparuara agronomike, agroteknike dhe ekonomike në sferat si meteorologjia, klimatologjia, hidrologjia si…

lexo më tepër